30 Ocak 2016 Cumartesi

Servet-i Fünun Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide) (1896-1901)

  • Recaizade Mahmut Ekrem'in önderliğinde Servet-i Funun Dergisi etrafında toplanan bazı gençler Tevfik Fikret'in derginin başına getirilmesiyle edebi bir topluluk özelliği kazanır.
  • Sonraları Cenap Şahabettin, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Celal Sahir Erozan, Ali Ekrem Bolayır, Halit Ziya Uşaklıgil'in katılımıyla genişler.
  • Devlet yönetiminin baskıcılığını bahane ederek toplumsal konulara eğilmediler.
  • Fransız edebiyatına aşırı bağlı kaldılar.
  • Aruz başarıyla ölçüsü kullanılmıştır.(Sadece Tevfik Fikret "Şermin" adlı eserini hece ölçüsüyle yazmıştır.)
  • Hep uzak ülkelere gitme hayaliyle yaşadılar.
  • Sanat, sanat içindir ilkesine bağlı kaldılar.
  • Nazım (şiir) nesre (düz yazı) yaklaştırılmıştır. Konu bütünlüğüne önem verilmiştir.(bkz.Mensur Şiir )
  • Batı'dan sone ve terza-rima gibi yeni nazım şekilleri alınmıştır.
  • Roman dalında Halit Ziya oldukça başarılı eserler vermiştir.
  • Şiirde parnasizm ve sembolizmden etkilenmişlerdir.


Servet-i Fünun Edebiyatı’nın Sanatçıları

TEVFİK FİKRET (1867 – 1915)
  • Önceleri sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.
  • Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un Bayramı, Hasta Çocuk, Tarih-i Kadim, Millet Şarkısı, Promete, Nesrin, Sis gibi şiirleriyle eleştirmiştir.
  • Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır.
  • Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır.
  • Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir.
  • Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır.


  • Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikâyeler yazmıştır.
  • Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir.
  • “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçip kullanmıştır.
  • Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.
Eserleri:
  • Şiir: Rübab-ı Şikeste, Rübabın Cevabı, Haluk’un Defteri, Şermin (Hece ölçüsüyle yazdığı çocuk şiirleri)

CENAP ŞAHABETTİN (1870 – 1935)
  • “Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir.
  • Parnasizmin ilk örneklerini vermiştir.
  • Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin öncüsü olmuştur.
  • Arapça ve Farsça sözcüklerle, özgün imgelerle yüklü ağır bir dili vardır.
  • Şiirlerinin konusunu daha çok “doğa”dan almıştır. Elhan-ı Şita adlı şiiriyle tanınır.
  • Cenap Şahabettin, şiirlerini Evrak-ı Leyal adı altında toplamak istemişse de bu gerçekleşmemiştir.
  • Günümüzde onun bu isteğine uygun olarak şiirleri Evrak-ı Leyal başlığı altında bir araya getirilmiştir.
Eserleri:
  • Şiir: Evrak-ı Leyal
  • Düz yazıları: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler, düz yazılar)
  • Gezi: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları
  • Özdeyiş: Tiryaki Sözler
  • Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866 – 1945)
  • Türk edebiyatında Batı tarzında eser veren ilk büyük romancıdır.
  • Servet-i Fünun döneminin en güçlü yazarıdır.
  • Fransız realist ve natüralist yazarlardan etkilenmiştir.
  • Eserlerinde geniş tasvirlere ve psikolojik tahlillere yer vermiştir.
  • Hikâyelerinde Maupassant tarzı hâkimdir.
  • Romanlarında İstanbul’daki eğitimli ve zengin kesimi konu almış, hikâyelerinde ise halkın arasına girmeye çalışmıştır.
  • Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları kullandığı ağır bir dili vardır. (Sağlığında eserlerini yine kendisi sadeleştirmiştir.)
  • Mai ve Siyah’ta Ahmet Cemil tipinden hareketle Servet-i Fünun kuşağının ideallerini, beklentilerini, hayal kırıklıklarını anlatmıştır.
  • Aşk-ı Memnu’da bir Türk aile yapısını ayrıntılı olarak incelemiş ve alafranga özentisini eleştirmiştir.
  • Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.
Eserleri:
  • Roman: Sefile, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar
  • Hikâye: Bir Şi’r-i Hayal, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, Onu Beklerken, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyeleri. (Ali’nin Arabası adlı hikâyesinde Anadolu’ya yönelir.)
  • Oyun: Kâbus, Füruzan, Fare
  • Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikâye
  • Deneme: Sanata Dair
  • Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874 – 1957)
  • Roman ve hikâyeci olarak ün kazanmış; sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.
  • Roman ve hikâyelerinde şairane ve süslü bir üslup kullanmıştır.
  • Fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.
  • Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularından olmuştur.
  • “Edebiyat ve Hukuk” makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmıştır.




Eserleri:
  • Hikâye: Hayat-ı Muhayyel
  • Roman: Hayal içinde
  • Eleştiri: Kavgalarım
  • Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar



MEHMET RAUF (1875 – 1931)

  • İlk psikolojik romanımız olan Eylül’ün yazarıdır.
  • Kahramanların iç konuşmalarına ilk kez Mehmet Rauf yer vermiştir.
Eserleri:
  • Roman: Eylül, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi
  • Hikâye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi, Üç Hikâye
  • Mensur Şiir: Siyah İnciler



SÜLEYMAN NAZİF (1870 – 1927)
  • İlk şiirlerinde Namık Kemal başta olmak üzere Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
  • Makale, şiir, mensur şiir, mektup gibi türlerde eserler vermiştir.
  • Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır.
Eserleri:
  • Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak, Malta Geceleri (nazım nesir karışık)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder