- Recaizade Mahmut Ekrem'in önderliğinde Servet-i Funun Dergisi etrafında toplanan bazı gençler Tevfik Fikret'in derginin başına getirilmesiyle edebi bir topluluk özelliği kazanır.
- Sonraları Cenap Şahabettin, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Celal Sahir Erozan, Ali Ekrem Bolayır, Halit Ziya Uşaklıgil'in katılımıyla genişler.
- Devlet yönetiminin baskıcılığını bahane ederek toplumsal konulara eğilmediler.
- Fransız edebiyatına aşırı bağlı kaldılar.
- Aruz başarıyla ölçüsü kullanılmıştır.(Sadece Tevfik Fikret "Şermin" adlı eserini hece ölçüsüyle yazmıştır.)
- Hep uzak ülkelere gitme hayaliyle yaşadılar.
- Sanat, sanat içindir ilkesine bağlı kaldılar.
- Nazım (şiir) nesre (düz yazı) yaklaştırılmıştır. Konu bütünlüğüne önem verilmiştir.(bkz.Mensur Şiir )
- Batı'dan sone ve terza-rima gibi yeni nazım şekilleri alınmıştır.
- Roman dalında Halit Ziya oldukça başarılı eserler vermiştir.
- Şiirde parnasizm ve sembolizmden etkilenmişlerdir.
Servet-i Fünun Edebiyatı’nın Sanatçıları
TEVFİK FİKRET (1867 – 1915)
- Önceleri sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.
- Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un Bayramı, Hasta Çocuk, Tarih-i Kadim, Millet Şarkısı, Promete, Nesrin, Sis gibi şiirleriyle eleştirmiştir.
- Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır.
- Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır.
- Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir.
- Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır.
- Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikâyeler yazmıştır.
- Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir.
- “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçip kullanmıştır.
- Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.
Eserleri:
- Şiir: Rübab-ı Şikeste, Rübabın Cevabı, Haluk’un Defteri, Şermin (Hece ölçüsüyle yazdığı çocuk şiirleri)
CENAP ŞAHABETTİN (1870 – 1935)
- “Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir.
- Parnasizmin ilk örneklerini vermiştir.
- Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin öncüsü olmuştur.
- Arapça ve Farsça sözcüklerle, özgün imgelerle yüklü ağır bir dili vardır.
- Şiirlerinin konusunu daha çok “doğa”dan almıştır. Elhan-ı Şita adlı şiiriyle tanınır.
- Cenap Şahabettin, şiirlerini Evrak-ı Leyal adı altında toplamak istemişse de bu gerçekleşmemiştir.
- Günümüzde onun bu isteğine uygun olarak şiirleri Evrak-ı Leyal başlığı altında bir araya getirilmiştir.
Eserleri:
- Şiir: Evrak-ı Leyal
- Düz yazıları: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler, düz yazılar)
- Gezi: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları
- Özdeyiş: Tiryaki Sözler
- Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler
HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866 – 1945)
- Türk edebiyatında Batı tarzında eser veren ilk büyük romancıdır.
- Servet-i Fünun döneminin en güçlü yazarıdır.
- Fransız realist ve natüralist yazarlardan etkilenmiştir.
- Eserlerinde geniş tasvirlere ve psikolojik tahlillere yer vermiştir.
- Hikâyelerinde Maupassant tarzı hâkimdir.
- Romanlarında İstanbul’daki eğitimli ve zengin kesimi konu almış, hikâyelerinde ise halkın arasına girmeye çalışmıştır.
- Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları kullandığı ağır bir dili vardır. (Sağlığında eserlerini yine kendisi sadeleştirmiştir.)
- Mai ve Siyah’ta Ahmet Cemil tipinden hareketle Servet-i Fünun kuşağının ideallerini, beklentilerini, hayal kırıklıklarını anlatmıştır.
- Aşk-ı Memnu’da bir Türk aile yapısını ayrıntılı olarak incelemiş ve alafranga özentisini eleştirmiştir.
- Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.
Eserleri:
- Roman: Sefile, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar
- Hikâye: Bir Şi’r-i Hayal, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, Onu Beklerken, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyeleri. (Ali’nin Arabası adlı hikâyesinde Anadolu’ya yönelir.)
- Oyun: Kâbus, Füruzan, Fare
- Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikâye
- Deneme: Sanata Dair
- Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler
HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874 – 1957)
- Roman ve hikâyeci olarak ün kazanmış; sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.
- Roman ve hikâyelerinde şairane ve süslü bir üslup kullanmıştır.
- Fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.
- Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularından olmuştur.
- “Edebiyat ve Hukuk” makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmıştır.
Eserleri:
- Hikâye: Hayat-ı Muhayyel
- Roman: Hayal içinde
- Eleştiri: Kavgalarım
- Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar
MEHMET RAUF (1875 – 1931)
- İlk psikolojik romanımız olan Eylül’ün yazarıdır.
- Kahramanların iç konuşmalarına ilk kez Mehmet Rauf yer vermiştir.
Eserleri:
- Roman: Eylül, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi
- Hikâye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi, Üç Hikâye
- Mensur Şiir: Siyah İnciler
SÜLEYMAN NAZİF (1870 – 1927)
- İlk şiirlerinde Namık Kemal başta olmak üzere Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
- Makale, şiir, mensur şiir, mektup gibi türlerde eserler vermiştir.
- Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır.
Eserleri:
- Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak, Malta Geceleri (nazım nesir karışık)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder